AHMET VELİ OLGUNDENİZ
İster iş yaşamında isten sosyal ilişkilerde karlılaştığımız iletişim kazalarının önemli bir kısma doğru düzgün bir dinleme yapmamamızdan kaynaklanır. Karşımızdaki insanı en doğru şekilde anlamak çoğu zaman anlaşmazlıkların büyümeden önüne geçer.
Bu hafta sizler için etkin dinlemenin 7 unsurunu kaleme aldık.
1. ZİHNİNİN GEZİNTİYE ÇIKMASINA İZİN VERME!
Birilerini dinlerken aklınızın başka yerlere gittiği oluyor mu? Yani sabah eşinizle yaptığınız münakaşayı, bir arkadaşınızı veya yaklaşmakta olan bir başka randevuyu düşünüyor musunuz?
Buna zihnini gezintiye çıkması denir. Çoğumuzun başına gelir. Ortalama bir insan dakikada 175 ile 200 kelime arasında konuşur. Oysa araştırmacılar bizlerin dakikada 600-1000 kelimeyi rahatlıkla algılayabildiğimizi söylüyor. Beynimizin aradaki bu farkı gezintiye çıkarak değerlendirmesine fırsat vermeyip karşımızdaki insanın hem sözlerine hem de beden diline odaklanmak gerekir. Böylelikle büyük bir avantaj elde etmiş oluruz.
2. BEDEN DİLİNİZLE MESAJ GÖNDERİN
Karşınızda bir insan konuşuyorken öyle put gibi durur musunuz yoksa göz teması sağlayıp başınızla "Seni dinliyorum" mesajımı gönderirsiniz? Ya da bedeniniz konuşan kişiye mi dönüktür yoksa başka bir yöne mi? Uzmanlar beden diliyle verilen mesajların sözlerle verilen mesajlardan üç kat daha etkili olduğunu söylüyor.
3. ERKEN DEĞERLENDİRMELERDEN KAÇIN
Muhatabınız konuşurken erken bir takım değerlendirmelerde bulunuyor musunuz? Veya bir sonraki sözünü önceden tahmin etmeye çalışıyor musunuz? Yukarıda bahsettiğim gibi konuşmacılar bizim algılamamızdan yaklaşık olarak üç kat daha yavaş konuşurlar. Biz bu süreyi çabucak bir takım değerlendirmeler yapmak için kullandığımızda etkin dinleme gayretimiz başarısızlıkla sonuçlanır. Konuşmacının fikirlerini paylaşmıyorsak ve daha o sözlerini tamamlamadan erken değerlendirme yapmışsak konuşmacının söyleceği diğer sözleri yanlış yorumlama olasılığımız artar.
4. SAVUNMACI OLMAKTAN KAÇININ
Konuşmacıyla aynı fikirde olmak zorunda değilsiniz. Sizinle taban tabana zıt fikirleri de ileri sürüyor olabilir. Hemen tartışmaya başlayıp kendinizi "ikna eden adam" rolüne sokmayın. Soğukkanlılıkla değerlendirin aynı fikirde değilseniz, "Görüşlerinizi anlıyorum ancak şu konularda farklı düşünüyoruz" diyebilirsiniz. Hemen savunmaya geçmeniz etkin bir dinleme yapmadığınızın işareti olarak değerlendirilebilir.
5. TEYİTLEŞ
Konuşmacıdan gelen mesajları tekrarlayarak doğru anlayıp anlamadığını teyit ettirebilirsin. Mesela, "Benimle ilgili yaptığınız performans değerlendirmesinde yeteri kadar adil olmadığınızı düşünüyorum. Benim için düşük puan vermişsiniz. Oysa diğer çalışanlardan daha iyi işler yapabildiğimi ve burada onlardan daha kıdemli olduğumu biliyorsunuz."
Şöyle bir teyitleşme cümlesi olabilir, "Performans değerlendirme sonuçlarının seni mutlu etmediğini anlıyorum. Senin için yaptığım puanlamanın adil olmadığını düşünüyorsun" Böyle bir cümle karşınızdaki insanın düşüncelerinin net olarak anlaşıldığını avramısını sağlayacak ve düşüncelerini biraz daha açmaya teşvik edecek.
6. DUYGULARI DA GÖZLEMLE
Dinlerken sadece sözlere veya beden hareketlerine değil duygulara da önem vermek gerekir. Korku, endişe, mutluluk, hüzün, kızgınlık, öfke, çekingenlik gibi duygular konuşmacının mesajını güçlendirir veya zayıflatır.
7. SORULAR SOR
Konuşmacıyı dinlerken anlamadığınız yerleri es geçmeyin açıklama isteyin ve tam olarak anlayana kadar ısrar edin. Mesela açık uçlu sorular sorarak konuşmacıyı daha açıklayıcı olmaya itebilirsiniz.
İYİ BİR DİNLEYİCİ MİSİNİZ?
İyi bir dinleyici olup olmadığınızı anlamak için sık sık görüştüğünüz insanlara aşağıdaki 10 soruyu sorun ve dürüstçe "evet" veya "hayır" diye cevaplamalarını isteyin. Soruları kendiniz yanıtlamayın.
1. Geçtiğimiz iki haftalık süre içinde seninle yaptığımız herhangi bir konuşmada seni dinlemediğin fikrine kapıldığın oldu mu hiç?
2. Benimle konuştuğun zaman, konuşma süresinin en az yüzde 90'ında kendini rahat hissediyor musun?
3. Konuşmalarımız esnasında senle sıkça göz teması kuruyor muyum?
4. Seninle aynı fikirde olmadığım şeyleri bana söylediğinde hemen savunmacı bir havaya bürünüyor muyum?
5. Benimle konuştuğun vakitlerde sana sıkça sorular sorup daha açıklayıcı olmanı istediğim oluyor mu?
6. Konuşmalarımız esnasında verdiğin bilgilere fazlaca reaksiyon gösterdiğim oluyor mu?
7. Bazen konuşmaya girip seni daha kısa kesmeye zorladığım oluyor mu?
8. Seninle bir konuyu konuştuktan sonra fikrimi sıkça değiştirir miyim?
9. Benimle bir konuyu görüşmek istediğinde konuşmanın büyük bir kısmını ben mi yapıyorum?
10. Benimle konuşurken başka şeylerle ilgileniyor muyum? Kalemimle, çekmecelerle veya masaüstündeki başka objelerle?
Evet, şimdi sıra geldi değerlendirmeye. Arkadaşınız 10 sorunun 9-10'una "evet" yanıtı veriyorsa mükemmel bir dinleyicisiniz. 7-8 iyi bir dinleyici olduğunuzu, 5-6 ortalama bir dinleyici olduğunuzu ve 5 'den az eve'ler de kötü bir dinleyici olduğunuzun işareti kabul ediliyor.
Bu testi uygulayanlar genel olarak aşağıdaki gibi soruları yanıtlamış:
1. Hayır
2. Evet
3. Evet
4. Hayır
5. Evet
6. Hayır
7. Hayır
8. Evet
9. Hayır
10. Hayır
