Tıpkı kan grubumuz veya parmak izlerimiz gibi herkesin kendine özgü bir öğrenme stili yani şekli vardır.

"Öğrenme stilleri" kavramı ilk kez 1960'lı yıllarda ABD'de tartışılmaya başlandı. Bu kavramı ortaya ilk atan da St. John's Üniversitesi Eğitim Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Rita Dunn oldu.

Dunn, öğrenme stillerini şu şekilde tanımlıyor: "Öğrenme stilleri her bir öğrencinin yeni ve zor bilgiyi öğrenmeye hazırlanırken, öğrenirken ve hatırlarken farklı ve kendilerine özgü yollar kullanmasıdır." Düşünme konusunda 20'den fazla kitabı olan Edward De Bono öğrenme stilleri için, "Öğrenme stilleri insan olmamızın en önemli çekirdeğini oluşturmaktadır; öğrenirken ve başkaları ile ilişkide bulunurken bizim benzer yönlerimizi ve bunun yanında kendimize özgülüğümüzü ortaya koyar" diyor.

Öğrenme stillerimiz doğuştan var olan özelliğimizdir. Yaşamımızın her boyutunda davranışlarımızı etkiler. Mesela bazı bebekleri susturmak için eline oyuncak vermek gerekirken bazılarını alıp gezdirmeniz bazılarına da ninni söylemeniz gerekir. Yine bazı çocuklar misafirliğe gittiklerinde dokunmadık yer bırakmazken bazı çocuklar ailelerinin yanından kıpırdamaz bile... Bunun sebebi herkesin farklı öğrenmesidir.

Eğer nasıl öğrendiğinizi bilirseniz, çok daha doğru meslek seçimleri yapabilir ve iş yaşamında doğru ekipler oluşturabilirsiniz?

Peki nedir bu öğrenme stilleri

Özel yaşamlarında genellikle düzenlidirler. Karışıklık ve dağınıklıktan rahatsız olurlar. Dağınık bir masada çalışamazlar. Önce masayı kendilerine göre düzenlerler daha sonra çalışmaya başlarlar. Kalem, silgi, kalemtıraş gibi araçlar için sırada / masada kendilerine göre yerler belirlerler ve bu araç-gereçleri hep bu yerlerde tutarlar. Çantaları, dolapları her zaman düzenlidir. Yazmayı sevmeseler bile defterleri düzenli ve itinalı kullanırlar. Düz anlatım dediğimiz -okullarda öğretmenin ya da bir öğrencinin dersi anlatması- yönteminden yeterince yararlanamazlar. Tam olarak anlayabilmeleri için dersin mutlaka görsel malzemeler ile desteklenmesi gerekir. Harita, poster, şema, grafik gibi görsel araçlardan kolay yararlanırlar ve bu araçlardan öğrendiklerini kolay hatırlarlar. Öğrendikleri konuları gözlerinin önüne getirerek hatırlamaya çalışırlar.

Küçük yaşlarda kendi kendilerine konuşurlar. Ses ve müziğe duyarlıdırlar. Sohbet etmeyi, birileri ile çalışmayı severler. Genellikle ahenkli ve güzel konuşurlar. Yabancı dil öğreniminde (konuşma ve dinleme becerilerinde) başarılıdırlar. Ancak bu tip kişiler ilkokul 1 ve 2. sınıflarında kendi kendine konuşmaları nedeni ile öğretmeni dinleyemezler, bu özellikleri nedeniyle işittiklerini daha iyi anlamalarına rağmen bu şanslarını kaybederler. Göz ile okuma esnasında hiçbir şey anlamayabilirler o nedenle en azından kendi kulağının duyabileceği bir ses ile okumalarına izin verilmelidir. İşittiklerini daha iyi anlarlar. Daha çok konuşarak, tartışarak öğrenirler. Bilgi alırken dinlemeyi, okumaya tercih ederler. Olay ve kavramları birinin anlatması ile daha iyi anlarlar. Grup ve ikili çalışmalarda konuşma ve dinleme olanakları olduğu için iyi öğrenirler.

Hatırlamak istediklerini birisi kendilerine anlatıyor ya da söylüyormuş gibi işiterek hatırlarlar.

Oldukça hareketli olurlar. Yerlerinde duramazlar sürekli hareket halindedirler. Dokunsal öğrenciler tahtayı silmek, pencereyi açmak, kapıyı örtmek hep onların görevi olsun isterler. Uzun müddet oturmaya zorlanırlarsa derste ne olup bittiğini de anlamaz hale gelebilirler. Bu hareketlilik uygun işlere yönlendirilmezse genelde problem çıkarırlar. Bizim okul sistemimizden kötü yönde etkilenirler ve genellikle istenmeyen öğrenci haline gelirler. Tahta-tebeşir-anlatım ders işleme sisteminden en az yararlanırlar bu nedenlerden dolayı da yaramaz, tembel ya da zeki olmadıkları ileri sürülebilir. Dersin anlatılması veya görsel malzemeler ile zenginleştirilmesi Kinestetik/Dokunsal öğrencinin öğrenmesine beklenildiği ölçüde katkı sağlamaz. O nedenle, sınıflarımızda ideal ders araçları olarak kabul edilen, şema, harita, fotoğraf gibi görsel araçlar kinestetik öğrenci için (görsel öğrencilere göre) daha az değer taşır. Çünkü ne kadar renkli ve canlı olursa olsun görsel materyaller onların öğrenmesini beklenilen ölçüde kolaylaştırmaz. Anlatımdan da yararlanamazlar. Öğrenebilmeleri için mutlaka ellerini kullanacakları, yaparak yaşayarak öğrenme dediğimiz yöntemlerin uygulanması gerekir. Sınıf yerine okul bahçesi veya laboratuarda dokunarak, ellerini kullanarak olayların içinde yaşayarak en iyi öğrenirler.

Kısa bir süre öncesine kadar Amerika'da dokunsal öğrenciler çok yaramaz ve haşarı kabul edildikleri için okuldan uzaklaştırılıyorlardı. Türkiye'de bu konuda da çalışmalar yapılıyor ancak yaygınlaşmış durumda değil. İster çocuk ister yetişkin, aslında herkesin nasıl öğrendiğini bilmeye ihtiyacı var. Yaşınız kaç olursa olsun.

Bu konuyla ilgilenen okurlarım için Alp Boydak'ın Beyaz Yayınları'ndan çıkan Öğrenme Stilleri adlı kitabını tavsiye edebilirim.

İyilikle kalın...

KENDİNİZİ TEST EDİN!

Sizi en iyi tanımlayan aktivitelerin yanına bir işaret koyun. İçinde en fazla işaret bulunan bölüm sizin baskın öğrenme stilinizi belirler. Farklı bölümlerde aynı sayıda işaretlenmiş aktivite bulunabilir. Bu da davranışlarınızda ya da öğrenme ortamlarında her üç öğrenme stilini de eşit ağırlrklı olarak kullandığınızı gösterir.

Dokunarak-Hareket ederek

1. ____ Boş kağıda sütunlar çizmem istendiğinde kağıdı katlarım
2. ____ Sandalye de otururken sallanırım
3. ____ Bacağımı sallarım
4. ____ Kalemimi elimde döndürürüm, masada tempo tutarım
5. ____ Herşeye dokunmak isterim
6. ____ Kapının üst çerçevesine asılarak odaya atlamak isterim
7. ____ Bir şeye dokunmadan sadece görerek ve duyarak ona inanmam
8. ____ Genellikle hiperaktif olduğum söylenir
9. ____ Objeleri biriktirmeyi severim
10. ____ Kürdanları, kibritleri küçük küçük parçalara kırarım
11. ____ Aletleri açan boşaltır sonra yine bir araya getiririm
12. ____ Genellikle çok banyo yapar ya da duş alırım
13. ____ Genellikle ellerimi kullanarak ve hızlı konuşurum
14. ____ Başkalarının sözünü keserim

__________ TOPLAM 

Duyarak

1. _______ Konuşmayı severim
2. _______ Dinlemeyi severim
3. _______ Kendi kendime konuşurum
4. _______ Yüksek sesle okurum
5. _______ Okurken parmağımla takip ederim
6. _______ Okurken kağıda çok yaklaşırım
7. _______ Gözlerimi ellerime dayarım
8. _______ Genellikle diagram ve grafiklerle aram iyi değildir
9. _______ Yazılı karikatürleri tercih ederim
10. _______ Görsel ve sözcük hatırlama hafızam iyi değildir
11. _______ Kopyalanacak bir şey olmadan kolay çizemem
12. ______  Haritalardan çok sözel tarifleri ve yönergeleri tercih ederim
13. ______  Öğrenmek için jingle kullanırım
14. _______ Sembol ve simgelerle aram iyi değildir
15. _______ Sessizliğe dayanamam..birilerinin konuşmasını isterim

__________ TOPLAM

Görerek

1. _____Duyduğum yönergelere dikkat etmem
2. _____ Sözel tariflerin tekrarlanmasını isterim
3. _____ Sözcükleri hatasız yazarım
4. _____ Konuşmacının ağzını izlerim
5. _____ Şarkı sözlerini hatırlamada zorlanırım
6. _____ Çok not tutarım
7. _____ Başkalarının ne yaptığını gözlerim
8. _____ Radyo ve televizyonu yüksek sesle dinlerim
9. _____ Diagram ve grafikleri kolay algılarım
10. _____ Telefonda konuşmayı sevmem
11. _____ Biri ders verir gibi birşeyler anlatırsa başka dünyalara dalarım
12. _____Sözel yönergeleri kullanamam..haritaya gereksinim duyarım

__________ TOPLAM

Farklı öğrenme stilleri için öneriler

Dokunarak-Hareket ederek

Ders çalışırken

Sık sık ara vermeye gereksinim duyabilirsiniz. Sözcükleri ya da sözel bilgileri öğrenirken onları kuma yazın! ya da kilden yaratın!. Öğrenirken ellerinizi kullanabileceğiniz her fırsat size yardımcı olacaktır. Ders çalışırken hareket edin. Örneğin küçük çocuklar çarpım tablosunu öğrenirken trampolin üserinde atlayabilirler.

Öğretmenlere ipuçları

Bu öğrenciler genellikle öğretmenleri tarafından başarısız olarak görülürler. Aslında bu öğrenciler yaratıcıdırlar ve ellerini kullanabilecekleri fırsatlar ararlar. Sınıfta mümkünse size yakın oturmalılar ve aktiviteleri iyi organize edilmelidir. Bu öğrencilerin hareketliliklerinden sınıfta yararlanabilirsiniz. Örneğin sınıf panosunu düzenleyebilirler, sınıfın temizlenmesine yardımcı olabilirler ya da hareket gerektiren diğer işleri yapabilirler. Hatta sınıfta yapmaları gerekenleri ayakta yaharak bile daha rahat edebilirler.

Duyarak

Ders çalışırken

Bu öğrenciler ders çalışmak için sessiz bir yere ihtiyaç duyarlar. Yüksek sesle okumakla ya da teybe kaydedilmiş materyali dinlemekle öğrenmelerine katkıda bulunurlar. Başka bir arkadaşla çalışmak da bu çocuklar için iyi olabilir.

Öğretmenlere ipuçları

Bu öğrencilere önceden kaydedilmiş bilgiyi dinletebilirsiniz. Bu mümkün olmazsa kendi kendilerine yükses sesle okumalarna ya da bir arkadaşı okurken dinlemelerine izin verin. Yazıl ödevlerde büyük ihtimalle ekstra zamana gereksinim duyabilirler.

Görerek

Ders çalışırken

Görsel öğrencilerin çalışabilecekleri derli toplu ve karışık ve kalabalık olmayan bir yere gereksinimleri vardır. Ders notları tutmaları yararlıdır. Ders kitabında ya da yazılı metinlerdeki resimlerden çalışmak bu öğrencilere çok uygundur. Bu öğrenciler genellikle yazılı sınavlarda başarılıdır.

Öğretmenlere ipuçları

Bu öğrencilerle çalışırken tahtaya yazarken onlara arkanızı dönmeyin çünkü bu öğrenciler siz konuşurken sizin ağzınızı görmek isteyeceklerdir. Görsel öğrenciler ders anlatımı sırasında eğer not tutmuyorlarsa dersten kolayca uzaklaşacaklardır. Bu öğrenciler yazılı yönergelere gereksinim duyarlar. Bu öğrenciler için genellikle okumayı öğrenirken fonetik yöntem uygun olmamaktadır.

Kaynak: Nancy Cheatwood Ellis ngayle

Yorumlar